کد مطلب:43766 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:66

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

خداوند در آية 49ـ50 سورة شوري ميفرمايد: تنها خدا مالك زمين و آسمانها است، هر چه بخواهد ميآفريند و هر كه خواهد فرزند اناث و هر كه خواهد فرزند ذكور عطا ميكند... در حالي الان با پيشرفت علم، پدر و مادر ميتوانند با آزمايش پسر يا دختر خواستن، فرزند مورد علاقة خود را انتخاب كنند، لطفاً در اين باره توضيح دهيد.

بر اساس توحيد افعالي، جهان با همة نظامات و سنن و علل و معلولات و اسباب و مسببات، فعل خداوند و ناشي از ارادة و خواست اوست. موجودات عالم هم چنان كه در ذات استقلال ندارند و همه وابسته به خدا هستند، در مقام تأثير و عليت نيز استقلال ندارند. هر فاعل و سببي، حقيقت خود و وجود خود و تأثير و فاعليت خود را از خدا دارد و قائم به اوست.(ر.ك: جهانبيني، شهيد مطهري، ص 89، انتشارات صدرا.)

بنابراين مسبب الاسباب و علت العلل خداوند است و سلسلة علتها در طول ارادة خداوند ميباشند. خداوند علت بعيد است و علتها همچون دارو پزشك، پدر و مادر علت قريب ميباشد. بر اين اساس، افعال را هم ميتوان به فاعل قريب نسبت داد و گفت: دارو بيمار را درمان كرد. و هم ميتوان به فاعل بعيد نسبت داد و گفت: خداوند بيمار را شفا داد; زيرا خداوند، خاصيت شفابخشي را در دارو قرار داده است.

خداوند در قرآن كريم برخي از افعال را هم به خودش نسبت داده و هم به ديگران. ...وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَـَكِنَّ اللَّهَ رَمَيَ...;(انفال،17)...تير پرتاب نكردي، آن گاه كه تو تير پرتاب كردي، ولي خدا پرتاب نمود...

در اين آيه تيراندازي هم به پيامبر نسبت داده شده و هم به خدا; چون خداوند فاعل بعيد است و پيامبر فاعل قريب.

در آيات سورة شعرأ، قرآن كريم از زبان حضرت ابراهيم اين گونه نقل ميكند: الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِين # وَ الَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَيَسْقِين # وَ إِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِين # وَ الَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِين;(شعرأ،78ـ81) پروردگار جهانيان، آن كسي است كه مرا آفريد و هدايت ميكند و كسي كه مرا غذا ميدهد و سيراب مينمايد و هنگامي كه بيمار شوم مرا شفا ميدهد و كسي كه مرا ميميراند و سپس زنده ميكند.

نسبت دادن سيري و شفا به خداوند، به معناي نفي خاصيت سيري و شفابخشي از غذا و دارو نيست.

بلكه چون خداوند علت العلل است و خداوند است كه خواص سيري و شفابخشي را در غذاها و داروها قرار داده، چنين نسبتي به خداوند داده شده است. خداوند علت بعيد است و دارو و غذا علت قريب. عليت غذا و دارو در طول ارادة خداوند است. لذا خداوند ميتواند اين عليت را از آنها سلب نمايد. هم چنان كه در هنگامي كه حضرت ابراهيمغ را در آتش افكندند، خداوند خاصيت سوزندگي را از آتش سلب نمود و آن حضرت، در آتش در سلامتي كامل بود.(انبيأ،69)(ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي، ج 9، صص 191ـ198، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات، بيروت / تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج10، ص 163، دارالكتب الاسلامية.)

در اينجا نيز بر فرض اينكه با پيشرفت علم و دانش، پدر و مادر بتوانند، در نطفة خود تغييراتي ايجاد كنند و زمينة تولد فرزند مورد نظر خود را آماده نمايند ولي اين كار هيچ گونه منافاتي با آيات 49ـ50 سورة شوري ندارد; زيرا نقش پدر و مادر ـ پزشكان و دانشمندان و... ـ تنها در زمينه سازي و تأمين نطفه يا تغيير در آن است و خلقت و جان بخشي و تأثير بخشي به عوامل به دست خداوند است: أَفَرَءَيْتُم مَّا تُمْنُونَ # ءَأَنتُمْ تَخْلُقُونَهُوَّ أَمْ نَحْنُ الْخَـَـلِقُونَ ;(واقعه،58ـ59) آيا آنچه را ـ كه به صورت نطفه ـ فرو ميريزيد ديدهايد؟ آيا شما آن را خلق ميكنيد يا ما آفرينندهايم؟

آية 49ـ50 سورة شوري در حقيقت اشاره به اين واقعيت است كه هرگونه نعمت و رحمت در اين عالم از ناحية خداست و كسي از خود چيزي ندارد; لذا ميفرمايد: مالكيت و حاكميت آسمانها و زمين از آنِ خداست; هر چه را بخواهد ميآفريند; به هر كس اراده كند دختر ميبخشد و به هر كس بخواهد پسر.(ر.ك: تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 20، ص 482، دارالكتب الاسلامية.) بنابراين همانطور كه اگر گفته شود: رازق خداست منافاتي با كار و تلاش و توليد انسان ندارد بلكه اين دو در طول همند، پسر يا دختر شدن نوزاد توسط انسان نيز منافاتي با اصل فاعليت مطلق خدا ندارد.